از خود شروع کنیم

خیلی‌ها می‌پرسند: نماز بچه‌ها را از کجا شروع کنیم؟ با چه شیوه‌ای درست کنیم؟

پاسخ این است که از خودمان شروع کنیم. ما وقتی به کاری علاقه‌مند می‌شویم و اهمیت می‌دهیم، به طور اتوماتیک بچه‌ها هم به ما نگاه می­کنند و از ما الگو می­گیرند همان را می‌آموزند.

امام صادق فرمود: به غیر از زبان، با رفتارتان به بچه‌ها نماز خواندن را تعلیم بدهید. «کُونُوا دُعَاهَ النَّاسِ‏ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُم‏»[۱]

قرآن کریم انتقاد می‌کند از کسانی که حرفی را می‌زنند که خودشان عمل نمی‌کنند. می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِمَ‏ تَقُولُونَ‏ ما لا تَفْعَلُونَ» چرا حرفی را می‌زنید که خودتان عمل نمی‌کنید. «کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ»[۲] گناه بزرگی است، خدا را به خشم می‌آورد که چیزی را بگویید که به آن عمل نمی‌کنید.

به نظر شما یک پدر سیگاری وقتی به بچه‌اش می‌گوید: سیگار نکش، تأثیر دارد!؟

فرزند به نماز خواندن پدر و مادر نگاه می‌کند، پدر من به وقت نماز حساس است. مادر من به لباس‌هایی که وقت نماز می‌پوشد، حساس است؛ یک چادر تمیز و قشنگ، سجاده مرتبی می‌اندازد. پدر و مادر من وقتی وضو می‌گیرند، مسواک می‌زنند و موها را شانه می‌زنند، از عطر استفاده می‌کنند. به همین رفتارها در وقت نماز حساس باشیم، به نظافت و آراستگی حساس باشیم، همین‌ها بدون گفتن، در بچه‌ها اثر گذار است.

موسی بن جعفر فرمود: «شیعیان ما در سبک زندگی چند ویژگی دارند:

یکی آنکه برای نمازشان سجاده دارند. اگر بچه‌هایمان سجاده ندارند، سجاده بخریم. یا اگر سجاده داریم و استفاده نمی‌کنیم، فقط در مهمانی‌ها استفاده می‌کنیم، همیشه استفاده کنیم.

یکی دیگر آنکه انگشتر به دست دارند. شیعه در سبک زندگی طبق فرموده امام هفتم۷ یک انگشتر دارد. خانم‌ها و آقایان، دخترها و پسرها، انگشتر عقیق در ثواب نماز تأثیر گذار است، فیروزه در ثواب نماز تأثیر گذار است. اینها از آداب مسلمانی و از آداب شیعه بودن است.

سوم اینکه تسبیح دارند. امام فرمود: شیعیان ما همراه خود تسبیح تربتی دارند که تسبیحات فاطمه زهرا۳ را با آن می‌گویند. چه بهتر که تسبیح تربت امام حسین۷ باشد. «لا تستغنی شیعتنا عن أربع: … و سبحه من طین قبر أبی عبد الله علیه السلام».^[۳]

اینها نماد‌هایی است که وقتی ما سجاده داریم، وقتی پدر و مادر به وقت نماز حساس هستند، قنوت‌های عاشقانه می‌گیرند، این بچه نگاه می‌کند پدر من چه حس خوبی دارد و پدرم با چه آهنگی نماز می‌خواند و گاهی اشک می‌ریزد.

پس از کجا نماز بچه‌ها را شروع کنیم؟ از خودمان. اگر می‌خواهیم بچه‌های ما نظافت را رعایت کنند، خودمان رعایت کنیم. اگر می‌خواهیم بچه‌های ما اهل ورزش باشند، خودمان ورزش کنیم. اگر می‌خواهیم بچه‌های ما اهل کار و تلاش باشند، خودمان انسان‌های فعالی باشیم. اگر می‌خواهیم بچه‌های ما عاشق نماز باشند، خودمان عاشق نماز باشیم. خدا آن ودیعه را به بچه‌ها منتقل می‌کند.

روزی امام حسن مجتبی به معاویه فرمود: علت بدی‌های تو و انحطاط اخلاقی تو، مادر و مادر بزرگت است. امام گزاف نمی‌گوید، بچه‌های ما آینه‌ی تمام نمای وجود ما هستند. از خودمان شروع کنیم و خدا این پیام را به دل آنها می‌اندازد.

[۱]. بحارالانوار، ج ۶۷، ص ۳۰۹.

[۲]. صف، ۲ ـ ۳.

[۳]. تهذیب الاحکام، ج۶، ص ۷۵.